نام: علی بن محمد(ع)
کنیه: ابوالحسن ثالث
زادروز: ۱۵ ذیالحجه، سال ۲۱۲ق.
زادگاه: صریا • مدینه
مدت امامت: ۳۴ سال (۲۲۰ تا ۲۵۴ق)
شهادت: ۳ رجب ۲۵۴ق
مدفن: سامرا • عراق
محل زندگی: مدینه • سامرا
لقب(ها): هادی • نقی
پدر: امام جواد(ع)
مادر: سمانه مغربیه
همسر: حُدیث
فرزند(ان): حسن عليه السلام• محمد • حسین • جعفر
طول عمر: ۴۲ سال
علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی، دهمین امام شیعیان و فرزند امام جواد(ع) است. او از ۲۲۰ تا ۲۵۴ق به مدت ۳۴ سال، امامت را به عهده داشت. امام هادی با چند تن از خلفای عباسی از جمله متوکل همزمان بود و بیشتر سالهای امامت را در سامرا تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند. از امام هادی(ع) احادیثی در امور اعتقادی، تفسیر، فقه و اخلاق روایت کردهاند. در بخشی از این روایات، به مباحث کلامی همچون تشبیه و تنزیه و جبر و اختیار پرداخته شده است. زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیریه نیز از او نقل شده است. امام هادی(ع) به واسطه جمعی از وکیلان که سازمان وکالت خوانده میشد، با شیعیان ارتباط داشت. عبدالعظیم حسنی، عثمان بن سعید، ایوب بن نوح و حسن بن راشد از اصحاب او بودند. امام هادی(ع) در خانهای که در سامرا ساکن بود، دفن شد. محل دفن امام هادی(ع) و فرزندش امام حسن عسکری(ع) در سامرا به حرم عسکریین شناخته میشود. پس از دفن امام هادی(ع) در خانهاش، امام عسکری(ع) برای مقبره پدرشان خادمی را تعیین کرد. در سال ۳۳۳ قمری، ناصرالدوله حمدانی قبهای برای حرم بنا کرد و مهمانسرایی برای زائران آن ساخت. در دوران آل بویه، معزّالدوله و عضدوالدوله ساختمانها و تأسیساتی برای حرم میسازند و گنبد و ضریح را بازسازی میکنند. در سال ۱۳۳۵ش ضریحی از طلا و نقره، بر آن نصب شد.